Để cúng đầy tháng cho bé, gia đình cần chuẩn bị 3 mâm lễ vật chính dâng lên 12 Mụ Bà và 3 Đức Ông, Thần Tài – Thổ Địa, và Gia tiên. Mâm cúng cơ bản gồm gà luộc, xôi, chè, hoa quả, và giấy tiền. Sự khác biệt chính giữa mâm cúng bé trai và bé gái là loại chè: bé trai cúng chè đậu, bé gái cúng chè trôi nước.

Việc chuẩn bị lễ vật là bước quan trọng nhất. Bạn cần chuẩn bị 3 mâm cúng riêng biệt để đặt ở các vị trí khác nhau trong nhà.

1. Mâm cúng 12 Mụ Bà và 3 Đức Ông

Đây là mâm cúng quan trọng nhất, dâng lên các bà mụ đã nặn ra bé. Mâm này gồm 1 gà luộc, 12 đĩa xôi nhỏ, 12 chén chè nhỏ (trai chè đậu, gái chè trôi nước), 1 đĩa xôi lớn, 1 tô chè lớn, hoa quả, trầu cau, và bộ giấy tiền cúng Mụ Bà, Đức Ông.

Đây là mâm cúng chính, thường được đặt ở gian chính của ngôi nhà hoặc gần nơi bé nằm. Mâm này bao gồm:

• 1 con gà trống hoặc gà mái luộc chín, bày đẹp (chi tiết ở phần sau).
• 12 đĩa xôi nhỏ (có thể dùng xôi gấc hoặc xôi vò).
• 12 chén chè nhỏ (chè đậu cho bé trai, chè trôi nước cho bé gái).
• 1 đĩa xôi lớn (to hơn 12 đĩa xôi nhỏ).
• 1 tô chè lớn (to hơn 12 chén chè nhỏ).
• 1 đĩa hoa quả (chọn 5 loại quả tươi, đẹp).
• 1 bình hoa tươi (chọn hoa cúc, hoa đồng tiền).
• 12 miếng trầu têm cánh phượng (hoặc 1 đĩa trầu cau).
• Bộ giấy tiền cúng đầy tháng: bao gồm 12 bộ quần áo, 12 đôi hài, 12 nén vàng cho Mụ Bà.
• 3 bộ quần áo và 3 nén vàng lớn hơn cho 3 Đức Ông.
• 1 bộ đồ thế (để gánh chịu vận hạn cho bé), trên đó ghi rõ tên, ngày tháng năm sinh của bé.
• 1 bát nước sạch.
• Nhang, đèn (nến), và rượu nếp.

2. Mâm cúng Thần Tài – Thổ Địa

Mâm này đặt tại bàn thờ Thần Tài – Thổ Địa, bao gồm 1 đĩa hoa quả (5 loại), 1 đĩa xôi, 1 miếng thịt heo quay (hoặc bánh hỏi), 3 ly nước trà và giấy tiền.

Mâm này đặt tại bàn thờ Thần Tài – Thổ Địa của gia đình, bao gồm:

• 1 đĩa hoa quả (5 loại).
• 1 đĩa xôi (có thể dùng xôi vò hoặc xôi gấc).
• 1 miếng thịt heo quay hoặc 1 đĩa bánh hỏi.
• 3 ly nước trà.
• Giấy tiền vàng mã.

3. Mâm cúng Gia Tiên

Mâm này đặt tại bàn thờ Gia tiên để báo cáo, gồm 1 đĩa hoa quả, 1 đĩa xôi, 1 con gà luộc (hoặc chân giò, thịt luộc), rượu, trà và giấy tiền.

Mâm này đặt tại bàn thờ Gia tiên để báo cáo với ông bà, tổ tiên, bao gồm:

• 1 đĩa hoa quả.
• 1 đĩa xôi.
• 1 con gà luộc (hoặc chân giò, thịt luộc).
• Rượu, trà.
• Giấy tiền vàng mã.

Sự khác biệt trong mâm cúng 12 Mụ Bà chủ yếu nằm ở loại chè và gà luộc. Dưới đây là bảng so sánh chi tiết để bạn dễ dàng chuẩn bị:

Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ lễ vật, gia đình tiến hành lễ cúng theo các bước sau:

Bước 1: Chọn ngày và giờ cúng

Ngày cúng tính theo Âm lịch: bé trai cúng đúng ngày tròn 1 tháng tuổi (sinh 10/3, cúng 10/4), bé gái cúng lùi lại 1 ngày (sinh 10/3, cúng 09/4). Giờ cúng đẹp thường là buổi sáng (8-9h) hoặc buổi chiều (15-16h).

• Ngày cúng: Lễ đầy tháng được tính theo lịch Âm.
  • Bé trai: Cúng vào ngày bé tròn 1 tháng tuổi (ví dụ: bé sinh ngày 10/3 Âm lịch thì cúng vào ngày 10/4 Âm lịch).
  • Bé gái: Cúng lùi lại 1 ngày (ví dụ: bé sinh ngày 10/3 Âm lịch thì cúng vào ngày 09/4 Âm lịch).
• Giờ cúng: Thường cúng vào buổi sáng sớm (khoảng 8-9 giờ sáng) hoặc buổi chiều (khoảng 3-4 giờ chiều).

Bước 2: Bày trí mâm cúng

Mâm cúng 12 Mụ Bà đặt ở gian chính, hướng ra cửa. Mâm Gia tiên và Thần Tài đặt tại bàn thờ tương ứng. Gà luộc đặt giữa mâm, đầu hướng ra ngoài, xung quanh bày xôi, chè, hoa quả cân đối.

• Mâm cúng 12 Mụ Bà và 3 Đức Ông được đặt ở vị trí trang trọng, chính giữa nhà hoặc trong phòng của bé.
• Bày mâm cúng hướng ra phía cửa chính hoặc hướng tốt hợp với tuổi của gia chủ.
• Mâm cúng Gia tiên và Thần Tài – Thổ Địa bày tại bàn thờ tương ứng.
• Sắp xếp các lễ vật gọn gàng, cân đối. Gà luộc thường được đặt ở giữa, đầu hướng ra ngoài. Xôi, chè, hoa quả, giấy tiền bày xung quanh.

Bước 3: Đọc văn khấn

Người lớn nhất trong gia đình (ông bà, bố) thắp 3 nén nhang, vái lạy và đọc văn khấn. Cần khấn ở cả 3 nơi, nhưng mâm cúng 12 Mụ Bà là mâm khấn chính và đọc bài văn khấn đầy đủ nhất.

Người lớn nhất trong gia đình (ông bà hoặc bố mẹ) sẽ thắp 3 nén nhang, vái lạy 3 vái và bắt đầu đọc bài văn khấn.

Lưu ý: Cần khấn ở cả 3 nơi: Bàn thờ Gia tiên, bàn thờ Thần Tài – Thổ Địa, và mâm cúng 12 Mụ Bà. Mâm cúng 12 Mụ Bà là mâm khấn chính và lâu nhất.

Bước 4: Nghi thức sau khi cúng

Sau khi hương tàn (khoảng 2/3 nén), gia chủ hóa vàng mã và bộ đồ thế. Tiếp theo là nghi thức “khai hoa” (bắt miếng) bằng cách bế bé ra mâm cúng, dùng cành hoa vẩy nước chúc phúc và chạm nhẹ đồ lễ vào miệng bé. Cuối cùng là hạ lễ và thụ lộc.

1. Hóa vàng: Sau khi hương tàn (khoảng 2/3 nén hương), gia chủ vái 3 vái xin hạ lễ. Sau đó, mang giấy tiền vàng mã, bộ đồ thế đi hóa.
2. Nghi thức “khai hoa” (bắt miếng):
   • Người cúng bế bé đến trước mâm cúng.
   • Rót trà và thắp thêm 1 tuần hương.
   • Cầm 1 cành hoa (thường là hoa cúc) vẩy nhẹ nước lên người bé, vừa vẩy vừa nói lời chúc tốt đẹp (ví dụ: “Mở miệng hoa ra cho bé cười, mở miệng hoa ra cho bé nói…”).
   • Lấy 1 miếng xôi hoặc 1 cái bánh và 1 miếng thịt gà (hoặc trứng) “bắt miếng” cho bé (chỉ chạm nhẹ vào miệng bé).
3. Hạ lễ: Sau khi hoàn tất, gia đình cùng nhau thụ lộc (ăn các đồ cúng) và chia lễ vật (xôi, chè) cho bạn bè, hàng xóm để chia vui.

Bạn có thể sử dụng bài văn khấn sau đây khi thực hiện nghi lễ. Khi đọc, cần đọc to, rõ ràng, thành tâm.

Cúng đầy tháng vào giờ nào tốt nhất?

Giờ cúng tốt nhất là buổi sáng (khoảng 8-9 giờ) hoặc buổi chiều (khoảng 15-16 giờ). Đây là những khung giờ sạch sẽ, thoáng đãng và thuận tiện nhất cho gia đình.

Thường cúng vào buổi sáng (8-9 giờ) hoặc buổi chiều (3-4 giờ). Đây là thời gian thoáng đãng, sạch sẽ, thuận tiện cho việc chuẩn bị và thụ lộc.

Nên cúng ở đâu trong nhà?

Mâm cúng 12 Mụ Bà (mâm chính) nên đặt ở gian chính, phòng khách, hoặc gần nơi bé nằm, và quay mặt ra hướng cửa chính. Các mâm cúng Gia tiên và Thần Tài thì đặt tại bàn thờ riêng.

Mâm cúng 12 Mụ Bà nên đặt ở gian chính, phòng khách, hoặc phòng của bé, quay mặt ra hướng cửa chính. Hai mâm cúng còn lại đặt tại bàn thờ Gia tiên và Thần Tài – Thổ Địa.

Ai là người thực hiện lễ cúng?

Người cúng chính và đọc văn khấn thường là người lớn tuổi, có vai vế trong nhà như ông bà (nội hoặc ngoại), hoặc chính bố của bé. Người cúng phải ăn mặc chỉn chu, sạch sẽ và thành tâm.

Người cúng chính thường là người lớn có vai vế trong gia đình như ông bà nội/ngoại, hoặc chính bố của bé. Người đọc văn khấn phải ăn mặc sạch sẽ, nghiêm túc.

Sau khi cúng xong, lễ vật xử lý thế nào?

Sau khi hạ lễ, vàng mã và bộ đồ thế được đem đi hóa. Đồ ăn (gà, xôi, chè…) gia đình cùng nhau thụ lộc. 12 phần xôi, chè nhỏ và trầu cau có thể mang đi chia cho hàng xóm, bạn bè thân thiết để báo tin mừng.

Sau khi hóa vàng và thực hiện nghi thức khai hoa, gia đình hạ lễ. Gà, xôi, chè… gia đình cùng thụ lộc. Xôi, chè (12 phần nhỏ) và trầu cau có thể mang đi chia cho hàng xóm, bạn bè thân thiết để báo tin vui.